endoskopi
- Sindirim sistemi organlarının görüntülenerek incelenmesi işlemi endoskopi olarak adlandırılır. Endoskopi işlemi bir ışık kaynağı bulunan, ucundaki kamerayla görüntü alınmasını sağlayan, bükülebilen tüp şeklinde bir alet ile yapılır. Bu aletin adı endoskoptur.
Yutma ve çiğneme ile ilgili problemler, devam eden mide ekşime ve yanmaları, uykuda gelen öksürük, horlama nöbetleri ve ses kısıklıkları, yemeklerden sonra veya aç karnına mide sancıları ve ağrıları, karın ağrısı, üst sindirim sisteminde kanamalar, kusmalar, yanlışlıkla yabancı cisim yutulması, bağırsak düzeninde değişiklikler, tuvalette dışkılama ile kanamalar, daha önce tanı konmuş bir sindirim sistemi hastalığının kontrollerine gereksinim, bağırsak tembellikleri, kabızlık ya da uzun süredir düzelmeyen ishaller, çekilmiş olan mide ve bağırsak filmlerinde anormal bulguların olması gibi durumlarda endoskopi işleminin yapılması gereklidir.
Endoskopi uzun bir süredir sindirim sistemi incelemelerinde kullanılan bir yöntemdir. Son yıllarda teknolojinin ilerlemesiyle birlikte artık eskisine göre görüntü kapasitesi çok daha yüksek, daha ince, hareketli ve esnek cihazlar bulunduğundan endoskopi işlemi daha kolay bir şekilde yapılmaktadır. Yine de endoskopinin hem hastayı rahatsız etmeden hem de başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi işlemi yapana, yapıldığı ortama, yapılış şekline ve tecrübeli bir yardımcı ekibin bulunup bulunmamasına bağlıdır. İşleme başlarken hastada bir engel durumu bulunmuyorsa ön hazırlık olarak ilaç verilir. Gastroskopiye başlarken hastanın bulantısını ortadan kaldırmak için hastanın dil kökü ve küçük dil çevresi bölgesel uyuşma sağlayan bir sprey yardımıyla uyuşturulur. Sonrasında kol damarından hastayı rahatlatıcı ve uyku yaptırıcı ilaçlar verilerek endoskopinin rahat bir şekilde yapılması sağlanır. İşlem bittiğinde çoğu hasta yapılan işlemin farkında bile olmamakta ve işlemin yapılıp yapılmadığını sormaktadır. Gerekli durumlarda endoskopi bitiminde hastaya uyku giderici ilaçlar da verilmektedir.
Gastroskopi işleminde 8-10 mm kalınlığında yumuşak bir boru yemek borusundan mide ve onikiparmak bağırsağına ulaştırılıyor. Kolonoskopi işleminde ise kalın bağırsak inceleniyor. 110-120 cm uzunluğunda olan borunun ucundaki kamera sayesinde geçilen bölgeler TV ekranına yansıtılıyor. Bu görüntülere bakılarak da doktor tarafından teşhis konuluyor. İşlem süresince hastanın oksijen düzeyi ve nabzı dikkatle takip ediliyor. Gerekli durumlarda biyopsi veya kanama durdurma, polip çıkarma gibi işlemler de yapılabilir. Gastroskopi işlemi 3-5 dk sürerken kolonoskopi 15-20 dk sürüyor. İşlem öncesi 6 saat aç kalmak gerekli. Ayrıyeten kolonoskopi işlemi öncesinde en az 2 gün özel ilaçlarla bağırsak temizliği de yapmak gerekiyor.
Gastroskopi ve kolonoskopi işlemlerinin yapılması esnasında yapılan işleme ve uygulanan anesteziye göre çeşitli riskler bulunmaktadır. Yapılan işleme bağlı riskler düşük olup ve bunlar bağırsak delinmesi, kanama gibi risklerdir. Anestezi işleminden dolayı olan riskler ise hastanın başka hastalıklara da sahip olmasından kaynaklanır. Bu sebeple de her hastaya uygulanan anestezik ilaç oranı aynı değildir. Ayrıca bazı durumlarda hastanın farklı hastalıklara sahip olması endoskopi işlemine girmesini de engelleyebilmektedir.
Günümüzde beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler ve hormonlu gıdaların tüketimindeki artıştan dolayı yemek borusu, mide ve kalın bağırsak kanserleri sayısı ciddi oranda artmasına rağmen endoskopik cihazların yaygınlaşması sayesinde bu kanser vakalarının son evreye ulaşmadan erken evrede yakalanmaları kolaylaşmıştır. Bugün yardımcı ekipmanların da gelişmesi ile beraber erken evrede saptanan kanser, ameliyata bile gerek duyulmadan tedavi edilebilmektedir. Örnek vermek gerekirse mide kanserinin sık görüldüğü ülkelerden biri olan Japonya’da tüm vatandaşların ücretsiz endoskopi taramasından yararlanması sağlanarak ölüm oranlarının büyük ölçüde düşmesi sağlanmıştır. Bu durum da bize endoskopi taramalarının önemini göstermesi açısından önemlidir.
tümünü gör